Kompanzasyon Nedir ve Neden Önemlidir?
Kompanzasyon sistemleri enerji verimliliğinin korunması gereken sistemlerde ve genel anlamdaki enerji kayıplarının önüne geçilmesinde büyük rol oynar.
Endüktif enerji olarak bilinen enerjinin oluşturduğu yüklerin faz farkı meydana getirmesi nedeniyle sistemlerde enerji kayıpları ve kalitesiz enerji tüketim sorunları meydana gelebilir. Faz farkı düşük enerji verimliliğine neden olur.
Kompanzasyon bu konuda çözüm sağlamak için alınabilecek en doğru karar olarak karşımıza çıkıyor. Faz farkını en düşük seviyeye çekerek elektrik kalitesini arttırır, boşa giden güçten tasarruf edilmesini sağlıyor ve en önemlisi reaktif güç kayıplarının önüne geçiyor.
Güç Faktörü ve Kompanzasyon İlişkisi
“Güç faktörü” olarak bilinen gösterge elektrikli sistemlerin ne denli verimli çalıştığını göstermektedir ve sistemlerin doğru çalışması için büyük öneme sahiptir.
Maliyetlerin artması ve reaktif gücün sistem dolaşımında fazlaca bulunması güç faktörü açısından “düşük” değerlendirilmesine neden olur.
Kompanzasyon çözümleri reaktif güç dengesinin düzenlenmesini sağlayarak verimlilik oranında artış yakalanmasına imkan tanır. Bu durumun özellikle endüstriyel alanda sağladığı etkiler oldukça önemlidir.
Güç Faktörünün Enerji Maliyetlerine Etkisi
Sistemlerin verimli çalışmaması ve bu verimin sağlanabilmesi için aynı işin farklı enerji oranlarında meydana getirilmesi güç faktörü konusunda düşüşlere neden olacaktır.
Normal şartlarda düşük enerji tüketimi ile tamamlanacak olan bir işin yüksek enerji tüketimi ile yeterli düzeyde tamamlanamaması güç faktörü açısından düşük oranlı değerlendirilecektir. Kompanzasyon çözümleri sağladığı avantajlar ile birlikte enerji tüketim maliyetlerinin düşürülmesine neden olur.
Sadece enerji kullanım maliyeti değil kullanılan cihazların da uzun ömürlü daha az masraflı bakımlara neden olmasını sağlar.
Düşük Güç Faktörünün Zararları
Düşük olması iyi gibi gözükse de düşük olmaması gereken durum güç faktörü durumudur. Elektriksel bir sistemde güç faktörünün düşük olması sistemde bir arıza veya bir sorun olduğuna işaret eder.
Genel anlamda enerji tüketim maliyetlerinin artışına neden olsa da tek oluşturduğu zarar enerji tüketim maliyetlerini arttırmak değildir. Kullanılan ekipmanların ömürlerini düşürerek kısa sürede tekrar yenileme ve bakım zamanında yüksek maliyetlere neden olabilir.
- Aşırı ısınma
- Düşük kapasiteli çalışma
- Yüksek enerji ihtiyacı
- Reaktif güç ihtiyacında artış
Düşük güç faktörü sebebiyle oluşabilecek sorunlardan sadece birkaçı.
Kompanzasyon Çözümleri Türleri
Kompanzasyon çözümleri düşük güç faktörü başta olmak üzere pek çok elektriksel arızalanmanın çözümünde kullanılan önemli bir devre elemanıdır. İşletmelerin isteklerine göre seçilecek olan kompanzasyon modeli elektrik akışına dahil edilerek yüksek verim gözlemlenir.
Kompanzasyon sistemlerinin detayına inmeden önce kaça ayrıldığına bir bakalım;
- Statik kompanzasyon sistemleri
- Dinamik kompanzasyon sistemleri
- Aktif kompanzasyon sistemleri
Statik Kompanzasyon Sistemleri
Sabit yükler için uygundur ve büyük endüstriyel tesislerde kullanılması dikkat çeker. Reaktif gücü dengeler ve kaliteli enerji tüketimi sağlar.
Dinamik Kompanzasyon Sistemleri
Değişken sistemlere ayak uydurması nedeniyle tercih edilir. Değişken reaktif güçlerin ortaya çıkmasında hızlı dengelenme gereksinimi duyulan durumlarda dengelenme sağlar. Hızlı tepki süresi sağlar ve enerji verimliliğinde artışa neden olur.
Aktif Kompanzasyon Sistemleri
Harmonik filtreler ile birlikte çalışabilir ve en modern çözümü sağlar. Reaktif gücün yanı sıra harmonik bozulmaların da önüne geçebilir. Genellikle hassas elektrikli cihazların bulunduğu alanlarda kullanılır.
Kompanzasyon Sistemlerinin Seçimi ve Uygulaması
Enerji tüketim türüne ve harcanan enerji miktarına göre doğru bir seçim yapılması gerekir. Neredeyse her şirketin sahip olduğu enerji profili incelenir ve doğru seçimler sağlanır.
İhtiyaç Analizi ve Sistem Tasarımı
Kompanzasyon çözümleri kullanılmadan önce işletmenin kullanım ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı ve analiz edilmelidir. Söz konusu duruma göre uygun modelde kompanzasyon çözümü seçilmelidir. Seçim sonrasında uygun tasarım ile sisteme dahil edilmesi de sağlanmalıdır.
Bakım ve Performans İzleme
Doğru zamanda bakımı yapılmaması ve düzenli olarak sorunlarının gözlemlenmemesi performans konusunda düşüşlere neden olabilir bu nedenle kompanzasyon sistemlerini zamanında ve doğru şekilde bakıma sokmak oldukça önemlidir.
Kompanzasyon ile Enerji Verimliliğinin Artırılması
Enerji maliyetini düşürmesi ile öne çıkan sistem aynı anda enerji verimliliğinin de artmasını sağlar. Yüksek verimli enerjiyi düşük maliyetlerde kullanmak enerji israfını engelleyeceği gibi işletmenizin gelişmesinde de önemli etkilere sahiptir.
Maliyet Tasarrufu ve Sürdürülebilirlik
Kompanzasyon çözümleri doğru uygulandıkları zaman enerji maliyetlerinde düşüş ile birlikte ciddi oranda tasarruf sağlar. Çevresel etkilerin düşürülmesi ile birlikte sürdürülebilir bir enerji tüketimi gözlemlenebilir.
Düşük maliyetli ancak yüksek oranlı geri dönüş sağlayan kompanzasyon sistemi yüksek enerji ihtiyacı duyan neredeyse her işletme için gereklidir.
Endüstriyel ve Ticari Uygulama Örnekleri
Büyük enerji tüketiminin gerçekleştiği endüstriyel alanlarda kompanzasyon sistemleri tercih edilir. Enerji maliyetini düşürmeleri işletmelerin ve şirketlerin bireysel faydaları olsa da düşük karbon ayak izi oluşturulması genel anlamda fayda sağlayan gerekli bir durumdur.
Kompanzasyon çözümlerinin kullanıldığı sistemlerde enerji verimliliği ile birlikte işletme maliyetlerinde düşüş gözlemlenebilir ancak söz konusu sistemlerin her işletme için özel şekilde tasarlanması ve düzenlenmesi gerekmektedir.
